| Title of Article |
ทุงอีสาน : ภูมิปัญญาและความสัมพันธ์ในชุมชน
Isan flag : Wisdom and relationships in the community
|
| Date of Acceptance |
19 August 2021 |
| Journal |
| Title of Journal |
PalArch’s Journal of Archaeology of Egypt/Egyptology |
| Standard |
SCOPUS |
| Institute of Journal |
PalArch’s (Intellectual Edge Consultancy ) |
| ISBN/ISSN |
Intellectual Edge Consultancy SDN Bhd |
| Volume |
18 |
| Issue |
16 |
| Month |
05-09 |
| Year of Publication |
2021 |
| Page |
72 |
| Abstract |
บทคัดย่อ
บทความเรื่องทุงอีสาน : ภูมิปัญญาและความสัมพันธ์ในชุมชน มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาพัฒนาการของทุงอีสานและเพื่อศึกษาภูมิปัญญาและความสัมพันธ์ในชุมชนของทุงอีสาน โดยวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ เก็บข้อมูลเอกสาร และข้อมูลภาคสนาม ด้วยเครื่องมือวิจัยได้แก่แบบสำรวจ การสัมภาษณ์ ผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องในการศึกษาทุงอีสาน ทำการวิเคราะห์กับแนวคิดภูมิปัญญา แนวคิดมิติทางวัฒนธรรม แนวคิดความสัมพันธ์ ทฤษฎีโครงสร้างหน้าที่ ทฤษฎีวิวัฒนาการ ทฤษฎีสัมพันธ์สัญลักษณ์ และนำเสนอด้วยการพรรณนาวิเคราะห์
จากการศึกษาพบว่าทุงในพื้นที่อีสานมีประวัติความเป็นมายาวนานตามหลักฐานทางโบราณคดี และงานจิตรกรรมที่มีความสำคัญเกี่ยวข้องกับศาสนา โดยแบ่งพัฒนาการของทุงได้ 3 ช่วงเวลาคือ 1.ทุงสมัยพุทธกาล 2.ทุงในช่วง อีสาน-ล้านช้าง พุทธศตวรรษที่ 19 (พ.ศ.1896) 3.ทุงยุคหลังการเปลี่ยนแปลงการปกครองถึงปัจจุบัน(2475-ปัจจุบัน) เกิดจากปัจจัยทางด้านสังคม วัฒนธรรม นโยบายภาครัฐ การเมืองและเศรษฐกิจ เกี่ยวข้องสัมพันธ์กับวิถีชีวิตของคนอีสาน ด้านภูมิปัญญาของทุงอีสานพบ 5 ด้านคือ 1.ด้านคติความเชื่อ จากคติความเชื่อทางพุทธศาสนาสู่รูปแบบที่มีลักษณะตามการใช้งาน ตามพื้นที่และกลุ่มชาติพันธุ์ 2.ด้านรูปแบบ พบว่ามีการใช้งานทุง 3 รูปแบบคือรูปแบบทุงไชยที่เป็นผ้าทอเป็นผืนยาว รูปแบบทุงใยแมงมุม และรูปแบบการตัดต่อผ้าผืนเป็นรูปร่างที่เรียกว่าทุงชนะมาร 3.ภูมิปัญญาด้านลวดลาย มีความเชื่อและคำสอนสอดแทรกอยู่ในผืนทุง โดยมีการแบ่งกลุ่มลวดลายออกเป็น 8 กลุ่ม ได้แก่ 1)ลายพระพุทธรูป(พระศรีอริยเมตไตย)และพระธาตุเกตุเกศแก้วจุฬามณี 2)ลายศาสนสถาน 3)ลายเครื่องบูชา 4)ลายคน 5)ลายสัตว์มงคล 6)ลายพืชพันธุ์ 7)ลายขิดโบราณประกอบ 8)ลายเรื่องราวพระเวสสันดร 4.ภูมิปัญญาด้านวัสดุ เป็นการใช้วัสดุที่หาได้ง่ายในท้องถิ่น ตามความถนัดและจินตนาการของช่างทุง 5.ภูมิปัญญาด้านกระบวนการผลิต เกิดจากปัจจัยทางกลุ่มชาติพันธุ์และวัฒนธรรมร่วมทำให้ทุงมีรูปแบบวิธีการผลิตที่แตกต่างและคล้ายคลึงกัน และความสัมพันธ์ในชุมชนของทุงอีสานในหลายมิติกับพื้นที่ 3 ด้านคือ 1.พื้นที่ทางกายภาพ คือพื้นที่สิ่งแวดล้อมที่ทำให้คนในชุมชนดำเนินกิจกรรมร่วมกัน 2.พื้นที่ทางความคิด ความเชื่อ คือความสัมพันธ์ทางวิธีคิดแนวคิดที่สืบทอดกันมาเพื่อยึดถือปฏิบัติ 3.พื้นที่ทางสังคม วัฒนธรรม คือความสัมพันธ์ของทุงอีสานต่อวิถีชีวิต มีการกำหนดบทบาทและสร้างความหมายร่วมกันของคนในชุมชน ปัจจุบันทุงมีการใช้งานตามแบบประเพณีดั้งเดิม เช่น การใช้ในงานบุญผะเหวด บุญกฐิน และการใช้งานทุงที่เปลี่ยนแปลงไปตามยุคสมัยในงานเทศกาลประเพณีต่างๆประจำจังหวัด ขบวนแห่ประเพณี นำไปตกแต่งสถานที่สำคัญ ตกแต่งอาคาร บ้านเรือน ตามสถานที่นอกเหนือจากงานบุญเพื่อความสวยงามและความเป็นสิริมงคล
คำสำคัญ : ภูมิปัญญา, ความสัมพันธ์, ทุงอีสาน
|
| Keyword |
ภูมิปัญญา, ความสัมพันธ์, ทุงอีสาน |
| Author |
|
| Reviewing Status |
มีผู้ประเมินอิสระ |
| Status |
ได้รับการตอบรับให้ตีพิมพ์ |
| Level of Publication |
นานาชาติ |
| citation |
true |
| Part of thesis |
true |
| Attach file |
|
| Citation |
0
|
|
|
Publication
Journal Publication
ไทย