| Research Title |
การเปรียบเทียบบทบาทขุนสังขานต์แห่งล้านนาไทย
และนางสังขานหลวงพระบาง |
| Date of Distribution |
2 September 2023 |
| Conference |
| Title of the Conference |
การประชุมวิชาการระดับชาติและนานาชาติ ประจำปี 2566 (FAR9) “ทักษะ ศิลปะ ปรัชญาแห่งอุษาคเนย์” Philosophy and Practice of ASEAN Arts |
| Organiser |
คณะศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น |
| Conference Place |
ณ คณะศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น |
| Province/State |
ขอนแก่น |
| Conference Date |
1 September 2023 |
| To |
2 September 2023 |
| Proceeding Paper |
| Volume |
9 |
| Issue |
- |
| Page |
913 |
| Editors/edition/publisher |
- |
| Abstract |
บทความนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาวิจัย การเปรียบเทียบบทบาทขุนสังขานต์แห่งล้านนาไทย
และนางสังขาน เมืองหลวงพระบางประเทศลาวเพื่อเสนอมุมมองต่าง ๆ ของขุนสังขานต์แห่งล้านนาไทย และนางสังขาน เมืองหลวงพระบางประเทศลาว โดยอาศัยการศึกษา คติชน (เรื่องเล่า ตำนาน นิทาน)หรือประวัติศาสตร์ท้องถิ่นของขุนสังขานต์ และนางสังขาน เมืองหลวงพระบางสปป.ลาว การศึกษานี้มุ่งค้นหา บทบาทหน้าที่ขุนสังขานต์
แห่งล้านนาไทย และนางสังขานเมืองหลวงพระบางประเทศลาว ซึ่งคนพบ บทบาทของขุนสังขานต์ที่แตกต่างจากนางสังขานเมืองหลวงพระบาง สปป.ลาว โดยวิเคราะห์ผ่านทฤษฎีบทบาทหน้าที่นิยมของ William R. Bascom มาเป็นกรอบเพื่ออธิบายผลการศึกษาพบว่า ขุนสังขานต์ปรากฏในลักษณะบุคคลทั้งเพศหญิง และเพศชายสูงวัยที่เรียกว่าปู่สังขานต์และย่าสังขานต์ ทำหน้าที่นำพาสิ่งที่เป็นเคราะห์ไปจากสังคมล้านนาและขุนสังขานต์ที่ปรากฏในเอกสารโบราณล้านนากลับเป็นบุรุษเพศเท่านั้น ในแต่ละปีทรงอาภรณ์ และมีเคลื่องแต่งกาย บุคลิกที่แตกต่างกัน มีความสัมพันธ์กับระบบปฏิทิน อันเป็นอัตลักษณ์ทางวัฒนธรรมอันเป็นมรดกทางวัฒนธรรมที่ปรากฎในพื้นที่ล้านนาเท่านั้น สะท้อนความเชื่อและความศรัทธาที่จะส่งผลต่อการดำเนินชีวิตในด้านต่าง ๆ ตลอดจนจารีต ขนบ ธรรมเนียมและประเพณีท้องถิ่นทั้งใช้อธิบายที่มาและเหตุผลในการทำพิธีกรรม ในพิธีกรรมตามความเชื่อ ของชาวล้านนาสืบทอดกันมา ประเพณีมาตรฐานทางพฤติกรรม ธรรมเนียมปฏิบัติ ทำหน้าที่เป็นชุดคำพยากรณ์เพื่อหาทางออกให้แก่ความคับข้องใจ บรรเทาความทุกข์ ของมนุษย์ และนางสังขาน เมืองหลวงพระบาง สปป.ลาว ในฐานะตัวแทนธิดาของท้าวกบิลพรหม ซึ่งใช้อธิบายที่มาและเหตุผลในการทำพิธีกรรม ที่ทำหน้าที่นำเศียรของบิดา คือท้าวกบิลพรหมออกมาแห่ ซึ่งแสดงถึงความกตัญญู นอกจากนี้ ยังยกระดับความสำคัญ ในพิธีการแห่วออันศักดิ์สิทธิ์ ตลอดทั้งทำหน้าที่ให้การศึกษาแก่สังคมที่แสดงถึงความกตัญญูที่ธิดา มีต่อบิดา ในปัจจุบันจะมีการประกวดนางสังขานเพื่อคัดเลือกหญิงสาวลูกหลานของชาวเมืองหลวงพระบางมาผลัดเปลี่ยนหมุนเวียนเข้าทำหน้าที่ให้ควาเพลิดเพลิน การประกวดนางสังขานในแต่ละปี เป็นข่าวใหญ่ระดับประเทศ และได้ถูกนำเสนอ ทั้งทางโทรทัศน์เว็บไซต์ สื่อสิ่งพิมพ์ รวมถึงเอกสารการท่องเที่ยว ดึงดูดคนท้องถิ่นคนลาวและชาวต่างประเทศ มาอยู่ในพื้นที่ ของค่ำคืนแห่งการประกวด สร้างความเพลิดเพลิน และความประทับใจแก่
ผู้ได้พบเห็นเท่านั้น ซึ่งต่างจากขุนสังขานต์ทำหน้าที่เป็นชุดคำพยากรณ์เพื่อหาทางออกให้แก่ความคับข้องใจ
และนางสังขานก็มีลักษณะของบุตรธิดาเพศหญิงทั้ง 7 แตกต่างจากขุนสังขานต์ที่เป็นเพศชาย หรือในเรื่องเล่าที่เล่าขานว่าเป็นทั้งหญิงและชายสูงอายุ ตลอดทั้งความเชื่อก็มีที่มาที่แตกต่างกันอีกด้วย
|
| Author |
|
| Peer Review Status |
ไม่มีผู้ประเมินอิสระ |
| Level of Conference |
ชาติ |
| Type of Proceeding |
Full paper |
| Type of Presentation |
Oral |
| Part of thesis |
false |
| Presentation awarding |
false |
| Attach file |
|
| Citation |
0
|
|
|
Publication
Journal Publication
ไทย